“Усан парк барих нэрийдлээр орон сууц барьчихлаа” гэх хэл амны бай болсон “Эм энд Жи” констракшны бүтээн байгуулалтын төслийн түүх, үйл явцын талаар сурвалжиллаа.

Уг нь нийслэлийн Засаг дарга Д.Сумъяабазар “Эм энд Жи” констракшн нь 2008 онд орон сууцны зориулалтаар газрын зөвшөөрлөө авсан. Тухайн үеийн Засаг дарга газар эзэмших эрхийг нь хүчингүй болгосон байдаг. Гэвч Захиргааны хэргийн шүүхээс 2021 онд өмнөх Засаг даргын энэхүү шийдвэрийг хүчингүйд тооцож, газрын эрхийг нь сэргээсэн. Одоо баригдаж байгаа орон сууцны барилгын ажил нь хуульд зөрчөөгүй, хуулийн дагуу явагдаж байна. Энэ асуудлыг улс төржүүлээд байгаа” гэсэн хариу өгсөн байдаг. Гэсэн ч төслийн түүх иргэдийн сонирхлыг татсаар байгаа бололтой. Тэгвэл асуудал хэрхэн эхэлсэн бэ?

Газар ашиглах эрхийн гэрчилгээгээ орон сууцны зориулалтаар авчээ

НИТХ-ын Тэргүүлэгчдээс 2007 онд Хан-Уул дүүргийн 1 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт орших 11.8 га газарт Засгийн газрын “40 мянган орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд орон сууцны төсөл хэрэгжүүлэхийг дэмжсэн байдаг. Ингээд нийслэлийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгахыг тухайн үеийн Засаг даргад зөвшөөрчээ. 2008 онд энэхүү газрыг “Эм энд Жи” констракшн дуудлага худалдаагаар 200 гаруй сая төгрөгөөр худалдан авч эзэмших эрхтэй болсон байна.

Хуулийн дагуу хорооллын ерөнхий төлөвлөгөө, ТЭЗҮ-г боловсруулж, УБТЗ-д хандан албан ёсоор техникийн дүгнэлт гаргуулжээ.Энэ хугацаанд газар эзэмшсэний төлбөрөө цаг тухайд нь төлж, барилга угсралтын ажлыг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрлөө ч авч. Гэтэл 2012 онд газрыг нь ногоон байгууламжийн зориулалттай ашиглахыг нийслэлийн Засаг даргаас үүрэгдэж. Тус компани ч төсөлдөө усан парк, интертаймент төв бүхий цогцолборын барилгын төслийг нэмж, ТЭЗҮ-г ахин боловсруулах ажлаа эхэлжээ. Монголд мэдээж ийм томоохон бүтээн байгуулалтын төсөл хийсэн туршлага байгаагүй учраас Английн компанитай хамтран усан паркийн ТЭЗҮ-г хийсэн байна. Ингээд 2013 оноос бүтээн байгуулалтын ажлуудаа эхлэхээр төлөвлөсөн ч дэлхий нийтийн эдийн засгийн нөхцөл байдалтай уялдан хөрөнгө оруулалт удааширч, төслийн ажил түр зогсоход хүрсэн байна.

Энэ бол аж ахуйн нэгжүүдэд элбэг тохиолддог хүндрэлийн нэг. Дээрээс нь нийслэлийн Засаг дарга нарын жил бүр шахам өөрчлөгддөг төлөвлөлтийн тогтворгүй бодлогууд нь хөрөнгө оруулагчдыг улам үргээдэг гашуун түүх ч тэднийг тойроогүй.

Усны тухай хууль зөрчөөгүй нь тогтоогджээ

2020 онд утал хүлээсэн ажил эхлүүлэх зөвшөөрлөө дөнгөж аваад барилгын ажлаа эхэлж байтал тухайн үеийн нийслэлийн Засаг дарга Усны тухай хууль зөрчсөн хэмээн “Эм энд Жи” констракшны газар эзэмших эрхийг цуцлах шийдвэр гаргав. Нэгэнт төсөл хэрэгжүүлэхээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, барилга угсралтын ажлыг эхлэх үргэлжлүүлэх зөвшөөрлөө аваад үе үеийн хотын дарга нарын эргэж буцсан шийдвэрт тохируулаад ТЭЗҮ-гээ шинэчлэн барилгын ажлаа эхлээд байсан компанийн хувьд шүүхэд хандахаас өөр сонголт үгүй.

Тиймээс Захиргааны хэргийн шүүхэд хандаж, бүтэн жилийн дараа Нийслэлийн Засаг даргын захирамж нь хууль зөрчсөн гэдгийг шүүх батлав. Өөрөөр хэлбэл “Эм энд Жи” констракшн нь Усны тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийг зөрчөөгүй гэсэн шийдвэр гарсан байна. Тодруулбал, Усны тухай хуулийн “22.4-т.усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн дэглэмийг мөрдөх журмыг байгаль орчны болон газрын харилцааны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батлах бөгөөд энэ журмаар онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн зааг, бүсэд мөрдөх дэглэмийг тогтооно” гэж заасны дагуу Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын сайд, Барилга, хот байгуулалтын сайдын 2015 оны а-230/127 дугаар хамтарсан тушаалын хавсралтаар “усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн дэглэмийг мөрдөх журам” батлагдсан.

Журмын 2.4-т улс ардын аж ахуйд онц ач холбогдолтой мега төслийн байгууламж барих, үерийн хамгаалалт, тохируулгын далан боомт, үерийн ус хуримтлуулах нөөцлүүр зэрэг усны барилга байгууламж болон зам, гүүр, усан зогсоол, ус, цахилгаан, дулаан дамжуулах шугам сүлжээ зэрэг дэд бүтцийн байгууламж бүхий газарт онцгой хамгаалалтын бүс тогтоохгүй гэж заасан нь “Эм энд Жи” констракшны эзэмшлийн газарт хамаарахгүй байна гэж дүгнэсэн байгаа юм.

Шүүхийн шийдвэрийн дагуу тус компанийн газар эзэмших эрхийг сэргээх үүрэгтэй тул Нийслэлийн Засаг даргын 2022 оны нэгдүгээр сарын 11-ний захирамжаар худалдаа нийтийн үйлчилгээний цогцолбор, орон сууц, сургууль цэцэрлэгийн зориулалтаар тухайн газрыг эзэмшүүлэхээр эрхийг сэргээж. Ийнхүү төслөө хуулийг дагуу үргэлжлүүлж, бүтээн байгуулалтын ажлаа эхлүүлсэн байна.

Нийтийн эрх ашгийн төлөө

Анх орон сууцны зориулалтаар 11,8 га газрыг нийслэлээс олгосон бол одоо газрын хэмжээ нь 10,8 га болжээ. Хуучин Замын цагдаагийн фризерт Шинэ гүүр барих болсонтой холбоотойгоор компанийн эзэмшлийн газар дундуур зам тавиулж, Нийслэлийн түгжрэлийг бууруулахад чиглэсэн ажил гэж нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлан бүхий л боломжоороо дэмжин ажилласан аж. Мөн Энхтайваны гүүрний зүүн талд нүхэн гарц бүхий зам зэрэг нийтийн эрх ашиг эзэмшилд зориулж, 1 га газрыг ямар ч нөхөн төлбөргүйгээр улсад шилжүүлсэн байна.

Төсөлд усан паркаас гадна шинээр нэмэгдсэн нэг бүтээн байгуулалтын ажил бол олон улсын стандарт бүхий Спорт ордон. Спортын төв ордон нь нурж унахдаа тулаад 10 жил гаруй болсон ч багийн спортын тамирчдад олон улсын стандартын дагуу бэлтгэлээ базаах шинэ ордны сураг өнөө хэр нь гараагүй учраас өөрийн хөрөнгөөр Спортын ордон барихаар ТЭЗҮ-г хийж, бүтээн байгуулалтын ажлаа эхэлжээ. Компанийн төслийн талаар иймэрхүү товч мэдээлэл авлаа.

Усан паркийн барилгын ажил явагдаж байна

“Усан парк барих нэрийдлээр” хэмээн тодотгож байгаа учраас тус компанийн төслөөс усан парк нь үнэхээр алга болчихсон уу гэдгийг “Эм энд Жи” констракшны захирал А.Амарбаясгалангаас тодруулав. Тэрбээр “Усан паркийн төсөл хэрэгжээд, үргэлжилж байна. Зарим хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл усан паркийн хэсгийг орхиод орон сууцны барилгын ажлын мэдээллийг өгч байна. Усан паркийн ажил зогсоогүй. Зөвхөн усан паркийн төсөлд 90 сая ам.доллар зарцуулна. 2026 он гэхэд төслөө бүрэн дуусгахаар зорьж ажиллаж байна” гэсэн. Тэгэхээр “Эм энд Жи” констракшн нь орон сууцнаас гадна 1000 хүүхдийн сургууль, 600 хүүхдийн цэцэрлэг, үйлчилгээний төв,спортын ордон барина. Хамгийн чухал нь усан парк юм. Жилийн дөрвөн улиралтай манай улсын хувьд Дубай шиг задгай усан парк байгуулбал үр ашигтай ажиллахгүй нь ойлгомжтой. Дээрээс 11 га талбайг эзэлсэн усан паркийн төсөл гэж Азид байтугай дэлхийд байхгүй. Усан парк нь 4 га газарт баригдах бөгөөд ресторан, сургалтын төв гээд иргэдийн тав тухыг хангасан бүхий л үйлчилгээг цогцоор нь шийджээ. Барилгын компанийн зүгээс усан спортыг хөгжүүлэх, иргэдэд усанд сэлэхэд хэрхэн аюулгүй байдлаа хангах талаар мэдлэг мэдээлэл олгох нь энэ төслийн чухал зорилго гэж байв.

Ийн “ Эм энд Жи” констракшны хувьд орон сууц барихаар анх авсан газраа бүрэн ашиглах хүртлээ нийслэлийн таван Засаг даргын нүүрийг үзжээ. Сонирхолтой нь, Ардчилсан засагтай байхад хувийн хэвшилд халгаатай шийдвэрүүд нэг бус удаа гарсан. Хэд хэдэн барилгын ажлыг зогсоож, балгас болгосныг хэн бүхэн мэднэ. Үүнд тэд ч өртөж. Орон сууцны зориулалттай авсан газрыг нь шууд ногоон байгууламж болго хэмээсэн Засаг даргын үгийг дагах уу эсвэл ажлаа үргэлжлүүлэх үү. Ингээд л төслөө эндээс нь өөлж, тэндээс нь танаж өөрчилсөөр сая нэг юм хууль шүүхийн байгууллагын зөвшөөрлөөр эхэлсэн аж. Товчхондоо усан парк гэх “Эм энд Жи” констракшны төсөл ийм замыг туулж, бүтээн байгуулалтын ажлаа эхлүүлээд байгаа юм. Тус компанийн захирал болон нийслэлийн Засаг дарга холбогдох албаны зүгээс энэ бүхнийг тайлбарлаж, албан тайлбар өгч байгаа боловч сонсохыг хүсэхгүй байна уу эсвэл өөр шалтгаан байна уу. Ямартай ч шаардах бичиг өргөн баригсдын зүгээс сонссон тайлбараа ахин сонсохыг хүсч байгаа. Харин хувийн хэвшлийнхэн ялангуяа гадны хөрөнгө оруулалт татаж байгаа компаниуд төрийн дарамтнаас үүдэн бүтээн байгуулалтын ажил нь хэдэн арван жилээр хойшилж, тэр хэрээр зардал нэмэгдэж, хохирол үүрсээр байна. Аман дээрээ төр хувийн хэвшлийн түншлэл хэмээн манай төр засгийн удирдлагууд ярьдаг ч бодит амьдрал дээр ийм түүхтэй компани олон боллоо.

Хэрвээ та өөрийн эзэмшдэг 0,07 га газартаа нэг байшин барьж байтал хэн нэгэн зогсоо, газрыг чинь хураалаа гэвэл ямар реакц үзүүлэх бол..