Àìãààñýäèéí Ãàíáàò ãýã÷ íü àðàâ ãàðóé æèë áóñäûã óäàà äàðàà, îíö èõ õýìæýýíèé õºðºí㺠ìºí㺺ð õîõèðîîæ áàéñàí àòëàà íýã ÷ óäàà ÿë ýäýëæ áàéãààã¿é íü ïðîêóðîð хүүхэнтэй äîòíî õàðèëöààòàé, ìºí ïðîêóðîðò òàíèë òàë áàéñàíòàé õîëáîîòîé þì. Àðûã íü çîõèöóóëæ, ÿë øèéòãýëýýñ áóëòóóëæ ÷àääàã áàéñàí áîëîõîîð À.Ãàíáàò áàðóóí ñîëãîéã¿é çàëèëàí, ëóéâðàà õèéæ ÿâñàí áàðèìòóóäûã õ¿ðãýå.
À.Ãàíáàò íü áóñàäòàé, òýð òóñìàà ººðèéí ãýñýí áèçíåñòýé, ìºí㺠õºðºíãºòýé ýìýãòýé÷¿¿äòýé òàíèëöàõäàà ººðèé㺺 ýêñ Åðºíõèéëºã÷ Í.Ýíõáàÿðûí õ¿ðãýí õýìýýí òàíèëöäàã áàéíà. “Ìèíèé ýõíýð Í.Ýíõòóÿà áèä õî¸ðûí äàíñàíä 4 ñàÿ äîëëàð áàéãàà, äààí÷ ýõíýð ìààíü ýðýí ñóðâàëæëàãäàæ áàéãàà, ìºí áèä õî¸ðûí äóíäûí äàíñûã áèò¿¿ìæèëñýí áàéãàà ó÷èð ìºí㺠òºãðºãºº àâ÷ ÷àäàõã¿é áàéíà, Í.Ýíõáàÿð àõ õººöºëäºæ áàéãààä ÿìàð ÷ áàéñàí äàíñûã ìààíü íýýæ ºãºõ ãýæ áàéãàà, òýãýõýýð ìºí㺠òºãðºãèéã ÷èíü áóöààãààä ºãüå, ìºí㺠òºãðºã ÷ ÿàõàâ, ýõíýð ìààíü ýíý îëîí æèë íàäààñ õîë õººðõèé áàéíà” õýìýýí óÿðòàë íü ÿðüæ áàéãààä ìºí㺠òºãðºã ñàëãàäàã áàéíà. Ãýòýë òýðýýð ¿íýíäýý Í.Ýíõòóÿàòàé ãýð á¿ë áîëîõ íü áèòãèé õýë áàðàà ç¿ñèéã íü ÷ õàðààã¿é íýãýí. Ýõíýð ªëçèéõèøèã, õ¿¿ Òýí¿¿í, îõèí Ýíõæèí íàðòàéãàà ºíºº õýð àìüäàð÷ áàéãààã íü áàòëàõ îëîí áàðèìò áèé.
Залилж олсон юмаа “найдвартай” гэж гэртээ эхнэр хүүхэддээ хадгалуулдаг байна. Ãýâ÷ ýõíýð õ¿¿õä¿¿ä íü õóóëü õÿíàëòûí áàéãóóëëàãààñ õ¿ì¿¿ñ èðýõýýð “Ýíä Ãàíáàò àìüäàðäàãã¿é” õýìýýí õààöàéëæ, õýðýã õèéõ íºõöºëèéã íü á¿ðä¿¿ëæ ºãäºã àæ.
Àíãàéòàë çàëèëàã÷ À.Ãàíáàò íü áóñàäòàé òàíèëöàõäàà ë õóäëàà ÿðüæ ýõýëäýã. ªºðèé㺺 Ãåðìàíû Áåðëèí õîòîä Óóë óóðõàéí äýýä ñóðãóóëü òºãññºí ãýäýã áîëîâ÷ ¿íýí õýðýãòýý òóñ õîòîä èéì ñóðãóóëü áàéäàãã¿é. È÷èæ óëàéõã¿éãýýð ãåîëîãè÷ ìýðãýæèëòýé õýìýýí ÿðüäàã ÷ Ãåðìàíä õàðààð àæèëëàæ áàéñàí. Åð íü òýðýýð õ¿í áîëãîíä òààðóóëæ õóäàë õýëäýã áºãººä ïðîêóðîð áàéñàí, õóóëü÷ ìýðãýæèëòýé ãààëèéí åðºíõèé ãàçðûí äàðãà áàéñàí ãýõ ìýòýýð õýçýý ÷ õèéæ áàéãààã¿é àæèë ìýðãýæèëòýé áîë÷èõñîí òóóæ ÿâàõ íü ýí¿¿õýíä. Ãààëèéí åðºíõèé ãàçðûí äàðãààð Ãàíáàò ãýõ õ¿í òîìèëîãäëîî ãýñýí ìýäýý òåëåâèçýýð ñîíñîîä ë õîòûí ãààëèéí ãàçàð äýýð äàâõèæ î÷îîä “Áè øèíý òîìèëîãäñîí äàðãà ÷èíü áàéíà” õýìýýí ãààëèéí áàéöààã÷ Ì ãýõ ýìýãòýéãýýñ “×àìàéã õîòûí ãààëèéí ãàçðûí äàðãà áîëãîíî” õýìýýí õóураад том хэмжээтэй àëòàí шармалàÿãà íýã øèðõýã, ìºíãºí àÿãà 2 øèðõýãèéã, ìºí áóñàä ¿íýò ç¿éëèéã íü çàëèëàí ìýõýëæ àâñàí áàéäàã.
Òýðýýð ºäºðò õýí íýãíèéã çàëèëàí ìýõëýõã¿é ë áîë íîéð íü ÷ õ¿ðýõýý áîëüñîí áîëîëòîé. Áàÿðсайхан ãýã÷ èðãýíýýñ õîâîð ¿¿ëäðèéí íîõîéã íü 1000 äîëëàðààð àâíà ãýæ õýëýýä íîõîéã íü àâ÷ ÿâñàí àòëàà ìºí㺺 ºãºëã¿é õýäýí æèë áîëæýý. Ãýñýí õýðíýý òýð íîõîéãîî õºò뺺ä ÿâæ áàéõäàà áóñäàä “Áè ýíý íîõîéã Àíãëèä áàéõäàà 17000 ôàóíòààð àâñàí” ãýäýã ÷ ¿íýíäýý òýðýýð Àíãëèä õºë òàâüæ ¿çýýã¿é íýãýí. Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãààñ óäàà äàðàà ýðýí ñóðâàëæëàãäàæ áàéñàí íü ºä㺺 ÷ àðõèâò íü áàéñààð áóé. 2004 îíîîñ õîéø åñºí óäàà öàãäààãèéí áàéãóóëëàãàä õýðýã ¿¿ñãýí øàëãàãäàæ áàéñàí ÷ îíö íîöòîé ãýìò õýðã¿¿äýý óäàà äàðàà ïðîêóðîðûí øàòàíä õýðýãñýõã¿é áîëãîæ äºíãºäºã íü äîòíî õàðèëöààòàé ýìýãòýéíõ íü òóñ áîëîëòîé. Èðãýí Ñ.Ýðäýíýýñ 2011 îíä èõ õýìæýýíèé ìºí㺠çàëèëààä àëãà áîëñîí õýðýãò íü ýðýí ñóðâàëæëàõ àæèëëàãàà ÿâàãäàæ áàéæýý. Ãýòýë æèëèéí äàðàà ìºí ë áóñäààñ 150 ñàÿ òºãðºã çýýëýýä óñàíä õàÿñàí ÷óëóó ìýò àëãà áîëæýý. Áóñäûí ýä õºðºíãèéã çàëèëàí ìýõýëæ àâàõ áóþó 148.4-ººð ò¿¿íèéã øàëãàæ áàéñàí ÷ áàñ ë çàìààñàà ýíý õýðýã çàìõàð÷ýý. Ãýâ÷ àìòàøñàí õýðýý 13 äàõèõûí ¿ëãýðýýð À.Ãàíáàò íü çàëèëàíãèéí õýðãýý óëàì øóíàëòàéãààð õèéõ áîëæýý. “Ýðäýíýò õ¿íñ” êîìïàíèé áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã çàëèëàí àâ÷ 133 ñàÿ òºãðºãèéí õîõèðîë ó÷ðóóëñàí áàéíà. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí 150.3-ààð áóþó áóñäûí ýä õºðºíãèéã çàâøèõ, ¿ðýãä¿¿ëýõ ãýìò õýðýãò õîëáîãäñîí ÷ ìºí ë óñíààñ õóóðàé ãàð÷ýý.
А.Ганбатад залилуулсан хүмүүс цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргаж, ном журмаараа мөрдөн байцаалт явагдаж, ял төлөвлүүлэхээр прокурор дээр очихоороо л хэрэг нь замхардаг гэнэ. Онц их хэмжээний хохирол бусдад учруулсан байхад л прокуророос эрүүгийн бус иргэний хэрэг болгон буцаадаг байна. Эсвэл бүр нотлох баримт хангалтгүй, гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэх мэтчилэн аахар шаахар шалтгаан хэлээд түүнийг ялаас мулталчихдаг аж. Ийнхүү уснаас хуурай гарсан тэрээр ердөө шүүх танхимаас гараад л дараагийнхаа хүнийг залилдаг.
2015 оны хоёрдугаар сарын 17-ны өдөр 350 сая төгрөгийг иргэн М-ээс Ховд аймагт алтны ордны “А” лиценз авч өгнө гэж хэлээд Хас банкны хувийнхаа 5001188671 тоот дансандаа хийлгүүлсэн аж. Лицензээ асуухад “Одоохон, удахгүй гарчихна, Ашигт малтмалын хэрэг эрхлэх газарт орон нутгийн зөвшөөрөл нь ирээгүй байна, би танилаараа аймаг, сумын удирдлагуудад хэлүүлсэн, санаа зоволтгүй” гэх мэтээр хуурсаар явжээ. Ингээд энэхүү лицензээ ч авч өгөөгүй, мөнгийг нь ч буцааж өгөөгүй байж дараагийнхаа залилан руу шуудран орсон байна. А.Ганбат нь ааг амьсгаа дээгүүр орж ирээд “Булган аймгийн Дашинчилэн суман дахь уурхайг хямдхан зарна гэж байна. Чи тэрийг ав, би уул уурхайн мэргэжлийн хүн юм чинь хөдөө гадаах ажлыг нь зохицуулж өгье” гэж бас л баахан үнэмштэл нь ярьсан байна. Иймд М нь түүнд итгэн, 500 сая төгрөгийг тус компанийн захирал асан Дэлгэрдалайтай тохиролцон, эхний ээлжинд бэлнээр 200 сая төгрөг аваад явжээ. Харин маргааш нь А.Ганбат үлдэгдэл мөнгийг нь өөрийнхөө данс руу шилжүүлж, уурхайн лиценз болоод гэрчилгээ гартал хадгалж байхаар тохирсон байна. Гэтэл хэдхэн хоногийн дараа А.Ганбат нь иргэн М-ийн худалдаж авсан уурхайн лицензийг өөрийнхөө нэр дээр бүрэн шилжүүлэн Булган аймгийн Дашинчилэн дэх Бүдүүн ухаагийн уурхайн “Бэрхийн нурам” ХХК-ийн захирал болчихсон байжээ. Үүнийг нь мэдсэн М бусдын хөрөнгийг яагаад өөрийн нэр дээрээ шилжүүлсэн эсэх талаар асуухад “Энэ ерөөсөө чиний юм, хэн ч чамтай маргахгүй, цаасан дээр би эзэмшигч нь болохоос чи бүх хөрөнгийг оруулан худалдан авсныг талууд гэрчилнэ, гаргасан хөрөнгөөрөө ч тодорхой, би уурхайн ажлын туршлагатай, орон нутагт ажил хийхэд эмэгтэй хүнд маш хэцүү” гэх мэтээр тайлбарласан байна. Ингээд удалгүй уурхайн ч ажил эхэлсэн учир дээрх сэдвээр маргалдалгүй, ажилчдын цалин хөлс, нийгмийн даатгал, үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, цахилгаан, түлшний зардал, түрээсийн машинуудын төлбөр тооцоо, уурхайд ашигласан машин техник гэх мэт бүхий л урсгал зардлыг М хувиасаа гаргаж иржээ. Ийнхүү жил орчим ийм байдлаар явсан боловч А.Ганбат нь нэг ч удаа хөрөнгө оруулалт хийхгүй, мөн олборлосон алтнаасаа ч М-д хувь хүртээхгүй байсан тул багагүй эргэлзээ төрж эхэлсэн байна. Иймд өмнө нь авсан 200 сая төгрөг, мөн Ховдын лиценз авч өгнө гэсэн 350 сая төгрөгөө төлөхийг шаардаж, хөрөнгө оруулалтаа татан, дүгнэнэ гэсэн үеэс М-ийг элдэв янзаар дарамталж эхэлжээ. А.Ганбат нь ýíý ¿åýñ ýõëýí нэг л том компанийн захирлын дүрд тоглон “Би танил тал ихтэй, чамайг юу ч үгүй болгож чадна, чамайг гэх хэн байгаа юм” гэх мэтээр огт танигдахгүй хүн болж хувирсан байна. Түүгээр ч барахгүй Булган аймгийн Дашинчилэн дэх “Бүдүүн ухаа”-гийн уурхайн ажилчдынхаа нүдэн дээр М рүү элдвээр хашгичин, духанд нь буу тулган “Энд чамайг алаад хаячихсан байхад хэн ч асууж ирэхгүй, мэдэхгүй” гэх мэтээр айлган сүрдүүлсэн байна. Тэрээр нийтдээ М-д 4,2 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулжээ.
А.Ганбат нь маш олон хүнийг залилж, мөнхийн айдастай явдаг тул зодоонч ноход тэжээдэг аж. Хууль бусаар авсан уурхай дээрээ зодоонч нохдоо тэжээдэг бөгөөд нохойд нь уруулæ хазуулсан хохирогчид нь 10 гаруй гараад байгаа ч нэг ч хүний хохирлыг төлж өгөхгүй “Хохь чинь” хэмээн шүлсээ үсэргэн хараадаг байна. Уурхайн манаачийн 4 настай хүүгийн хацрыг зодоонч нохдоороо өм идүүлчихээд “Хүүхдээ харж байхгүй яасан юм, хохь нь” гэж даапаалж байжээ. Мөн уурхайн хөрөнгө оруулагч М-ийг мөнгө төгрөгөө нэхсэний төлөө зодоонч нохдоороо хоёр ч удаа уруулж байжээ.
Бусдаас залилж авсан уурхайн лицензээ маш олон хүнд зэрэг барьцаалж, онц их хэмжээний хохирол учруулаад байгаа нь одоо шалгагдаж байгаа. Хятадын “Си Си Эм” гэх компаниас 1 сая юань авсан бөгөөд удаа дараа зугтаж, бултсаар байгаа юм. Мөн Монголын санхүүгийн корпорациас 135000 доллар хулхидан авчээ. Мөнгө төгрөгөө нэхэж ирсэн хүмүүсийн өөдөөс А.Ганбат нь “Миний ард прокурорууд байгаа, чи муу яаж ч чадахгүй” гэдэг нь ïðîêóðîð ýìýãòýéòýé ÿðüæ áóé утасны ярианы бичлэгийг сонсоход үнэхээр түүний ард хуулийнхан өөрсдөө хамгаалаад байдаг юм биш биз дээ гэсэн хардлагыг төрүүлнэ.
2016 îíû òàâäóãààð ñàðä “ÍÈÊ” ÕÕÊ-èéí áîðëóóëàëòûí ìåíåæåðèéã õóëõèäàæ, 140 ñàÿ òºãðºãèéí øàòàõóóí àâààä ìºíãèéã íü îäîî áîëòîë òºëººã¿é. Ø¿¿õýä òóñ êîìïàíè õàíäàõàä “Ãýðèéí õàÿãàíäàà áàéäàãã¿é” ãýõ ìýòýýð çóãòäàã áºãººä ºíººã õ¿ðòýë òºëºã人ã¿é ÿâàà. Àìãààñýäèéí Ãàíáàò èéíõ¿¿ óäàà äàðàà õýðãýýñ çóãòàæ ÿâàõ çóóðàà ø¿¿õ, õóóëèéí áàéãóóëëàãàä ñàíààòàé õóäàë ÿðüæ, ýíý õîîðîíä òàíèë íàéç ïðîêóðîðóóä íü õýðãèéã íü õààæ äºíãºäºã áàéíà. À.Ãàíáàò íü ºíãºðñºí 3 äóãààð ñàðä áóñäûã çàëèëàí ëóéâàðäñàí õýðýãòýý ÿë àâ÷, ºä㺺 õîðèõ ÿë ýäýëæ áàéãàà ÷ “Ñàõàðûí ºâ÷òýé” ãýäãýýð øàëòàãëàí øîðîíãîîñ ñóãàðàõ àðãà ñ¿âýã÷èëæ ýõýëñíèéã õóóëü õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûíõàí àíõààðàëäàà àâíà óó
