Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнийн санаачилгаар“Авто замын чанар, үр ашиг” удирдах ажилтны зөвлөгөөнийг өчигдөр  зохион байгууллаа. Зөвлөгөөнд зам, тээврийн салбарын удирдлагууд, төр, хувийн хэвшил, орон нутгийн байгууллагын төлөөллүүд оролцож, салбартаа тулгамдаж буй асуудал, цаашид хийж хэрэгжүүлэх ажил, арга хэмжээний талаар хэлэлцлээ.

Сайд Ж.Бат-Эрдэнэ: Чанартай, үр ашигтай, тогтвортой, хүртээмжтэй, хариуцлагатай байх зарчим баримталж ажиллана

Зөвлөгөөнийг нээж сайд Ж.Бат-Эрдэнэ хэлсэн үгэндээ “Автозамын салбарт оруулж буй хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг дээшлүүлэх, гэрээний хариуцлага хяналтыг сайжруулах, замын барилга, засварын ажлыг стандартын дагуу дэвшилтэт технологийг баримтлан хугацаанд нь чанартай хийж гүйцэтгэхэд онцгой анхаарах хэрэгтэй байна. Бид чанартай, үр ашигтай, тогтвортой, хүртээмжтэй, хариуцлагатай байх зарчмыг баримтлан Авто замын сүлжээг хөгжүүлэх,  бэлэн байдлыг хангах, салбарын эрхзүйн орчинг сайжруулах, удирдлага, зохион байгуулалтын тогтолцоог боловсронгуй болгох  үндсэн дөрвөн бодлого, чиглэлийн хүрээнд авто замын салбарыг хөгжүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна.

Өргөн уудам нутаг дэвсгэртэй Монгол улсын хувьд авто замын сүлжээг хөгжүүлэх нь төвлөрлийг сааруулах, бүс нутгийн хөгжлийг тэтгэх үндсэн хүчин зүйлийн нэг юм. Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030, Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт олон улс, улсын болон орон нутгийн чанартай авто замын сүлжээн дэх хатуу хучилттай авто замын сүлжээг өргөтгөж, 2020 он гэхэд бүх аймгийн төвийг нийслэлийн хатуу хучилттай авто замаар бүрэн холбохоор тусгасан. Энэ зорилтыг бид хэрэгжүүлнэ.

Мөн улсын чанартай авто замд хяналтыг сайжруулах, ялангуяа хүний оролцоо бага, хяналтын болон төлбөр тооцооны цахим нэгдсэн системийг үе шаттайгаар бий болгоно. Өнөөдөр авто замуудын тэмдэг, тэмдэглэгээ, тоноглол стандартын шаардлага хангахгүй байна. Иймд бид 2018 онд олон улс, улсын чанартай авто замыг стандартад нийцүүлэн “тэмдэглэгээжүүлэх” аян зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна” гэдгийг онцолсон юм.

Мөн тэрээр зөвлөгөөний үеэр Монгол Улс 15.200 гаруй км замтай. Түүний 6.000 гаруй км нь хатуу хучилттай. Өнгөрсөн 6 жилийн хугацаанд 4.277 км зам, 4.239 м гүүр барьсан. Одоо бидэнд тулгамдаж буй гол асуудал цаашид барих замын чанарт анхаарах, барьсан замаа арчлах асуудал юм. Үүний тулд энэ зөвлөгөөнийг хийж байна. Замын зураг төсөл хийхээс эхлээд ашиглалт хүртэлх үе шатуудын аль дээр нь бид алдаад байна вэ гэдгийг энэ зөвлөгөөнр салбарын удирдлага, мэргэжилтнүүд хэлэлцэнэ. Ингэснээр хаана алдаа гаргаж буйг нь тодорхойлж, ажлыг чанаржуулж, хариуцлагыг өндөржүүлэх болно” гэв.

Зөвлөгөөнд “Авто замын чанар үр ашгийг дээшлүүлэхэд “Зам, тээврийн хөгжлийн төв” ТӨҮГ-ын гүйцэтгэх чиг үүрэг” сэдвээр “Зам, тээврийн хөгжлийн төв” ТӨҮГ-ын захирал Р.Буд, “Авто замын барилга, засварын ажилд гарч буй нийтлэг алдаа, дутагдал” сэдвээр МХЕГ-ын авто замын улсын ахлах байцаагч Ш.Гэрэлт-Од, “Авто замын чанарыг сайжруулах талаар авах арга хэмжээ” сэдвээр ЗТХЯ-ны Замын ашиглалт, засварын хэлтсийн дарга Х.Оргил-Эрдэнэ, “Авто замын чанар үр ашгийг дээшлүүлэхэд ТББ-ын оролцоо” сэдвээр Монголын авто замчдын холбооны  ерөнхийлөгч Т.Бямбаа нар тус тус илтгэл тавьж, Монгол Улсын зөвлөх эдийн засагч Б.Энхтөр “Авто замын тухай хууль”-ийн танилцуулгыг хийв. Илтгэл бүрийн дараа тус асуудлаар хэлэлцүүлэг өрнүүлж, зөвлөгөөнд оролцогчид тулгамдаж буй асуудлаа хэлэлцэн, авто зам болон салбарын талаарх үзэл бодлоо илэрхийлсэн бөгөөд сайд Ж.Бат-Эрдэнэ хариулт өгсөн юм.

Энэ үеэр авто замын салбарын удирдлагуудаас салбарын асуудал, зөвлөгөөний талаарх байр суурийг сонслоо.

Зам, тээврийн хөгжлийн төв ТӨҮГ-ын захирал Р.Буд: 2018 онд зам арчлах, хамгаалах ажилд ихээхэн ахиц гарна

Авто замын чанар, үр ашиг гэдэг бол мөнхийн сэдэв. Сүүлийн 6-н жилийн хугацаанд авто замын салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөнийг хийж, тодорхой сэдвийг хөндөн ярилцсангүй. УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ Зам, тээврийн сайдаар томилогдож ирээд энэ зөвлөгөөнийг зохион байгуулахыг санаачилснаар бид өнөөдөр өргөн бүрэлдэхүүнтэйгээр асуудлаа хэлэлцэж байна. Мэргэжлийн хүн сайдаар ирсэн болохоор салбарын орхигдоод буй, тулгамдаж байгаа асуудал руу орж ажиллаж байгаад нь баяртай байна.

Чанар, үнэ хоёр бол нэг зүйлийн хоёр тал. Чанартай зам тавихад үнэ өртөг ихтэй. Сүүлийн жилүүдэд замын барилга угсралтын ажлын үнэ тодорхой хэмжээгээр нэмэгдсэн. Гэхдээ зорилтот түвшинд хүрч чадаагүй. Зам засварын ажлын хувьд хөрөнгө байнга дутагдалтай байдаг.

Монгол Улсын төр засгаас авто замын салбарт анхаарч, 21 аймгийг нийслэл хоттой хатуу хучилттай замаар холбох нөхцөл бүрдэж байна. Замыг барина гэдэг нэг асуудал. Барьсны дараа тус замыг арчилж, хамгаалж, засвар хийж зорчигчдын тав тухтай зорчих нөхцөл, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг бүрдүүлэх ёстой. Үүнд 60-аад тэрбум төгрөгийн хэрэгцээ байдаг. Гэтэл өнгөрсөн жилүүдэд түүний 10 тэрбумыг оны эцэст, 12 тэрбумыг оны эцэст улсын төсөвт батлаад өгч байсан удаа бий. Энэ жил харин сайд хөөцөлдөж байж оны эхэнд 20 тэрбум төгрөгийг баталж өглөө. Тиймээс зам арчлах, хамгаалахад ахиц, өөрчлөлт гарах байх гэж бодож байна.  Чанар гэдэг бол нэг хүн анхаараад, хэлээд шийддэг асуудал биш. Тухайн замын ажилд оролцож буй гэрээний ажилтнаас эхлээд салбарын сайд хүртэлх бүх хүний хариуцлагаас шалтгаалдаг. Дээрээс нь барьсан замыг иргэд хэрэглэгчид зориулалтын дагуу зөв зүйтэй ашиглах нь чухал. Ингэснээр тухайн зам чанартай, үр ашигтай байх юм. Аливаа зүйлд хариуцлага чухал. Авто замын тухай хуульд хариуцлагын асуудлыг тодорхой тусгаж өгсөн. Замын чанар олон зүйлээс шалтгаалдаг ч зураг төслөөс ихээхэн хамаардаг. Зарим зам, гүүрийн зураг төсөл чанарын шаардлага хангадаггүй. Тиймээс тус хуульд зам, гүүрийн зураг төслийг чанаргүй боловсруулнаас замын эвдрэл гарвал, зураг зохиогч нь асуудлыг хариуцна гэх зэрэг олон зүйлийг тодорхойлж, шат шатанд хариуцлагын асуудлыг  ярьж байна.

Монголын авто замчдын холбооны ерөнхийлөгч Т.Бямбаа:  Тусгай зөвшөөрөл олгох журманд өөрчлөлт оруулах шаардлагатай

Замыг барихаас өмнө тендер шалгаруулдаг. Энэ тендерт ТББ-уудыг оролцуулж байх, эргээд оролцож буй компаниуд нь инженер, техникийн ажилчид нь зам барьж байсан туршлагатай байх зэргийг анхаарахыг хүсч байна. Авто замын тухай хуульд тусгай зөвшөөрөлтэй байна гэж тусгасан. Тэгэхээр одоо тусгай зөвшөөрлийг ямар компанид олгох вэ гэдгийг тодорхойлж журманд өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй. Туршлагагүй компаниудыг хэрхэн үе шаттайгаар туршлагажуулж, тусгай зөвшөөрөл олгох вэ гэдгийг тодорхой болгох нь чухал байна.  Ямар ч туршлагагүй компани, маш олон км зам барих тусгай зөвшөөрөл авна гэдэг нь эргээд чанар, хариуцлагын асуудал болдог.  Өнөөдрийн зөвлөгөөний үр дүнд үүнийг цэгцлэх байх. Мөн зээлийг улс өөрөө авчихаад, дотоодын компаниудад тендер зарлаж концесс өгдөг болчихвол зүгээр байна. Энэ асуудлаар би зөвлөгөөнд илтгэл тавьсан. Мөн дорвитой өөрчлөлт гарна гэж итгэж байна.

Авто замын чанар, үр ашгийн талаарх асуудал байнга хөндөгддөг. Тулгамдаж буй асуудал ч олон байдаг. Гэвч  2012 оноос хойш тус салбарын удирдах ажилтнуудын зөвлөгөөнийг нэг ч удаа зохион байгуулаагүй аж. Энэ удаад  тулгамдаж буй асуудлыг мэдэж, цаг үеэ олсон зөвлөгөөнийг зохион байгуулж буйд сэтгэл өндөр буйгаа оролцогчид илэрхийлсэн юм. Мөн тэд салбарынхаа хүмүүстэй нүүр тулан уулзаж, асуудлаа ярилцаж, цаашид хийх ажлуудынхаа талаар хэлэлцэж буй нь Монгол Улсын авто замын салбарын хөгжлийг хурдасгах, бүх шатанд хариуцлагыг нэмэгдүүлэх зарчмаар авто замын чанар, үр ашгийг сайжруулах маш том алхам болж байна хэмээгээд цаашид тус зөвлөгөөнийг жил бүр зохион байгуулж байхыг хүслээ.