Комбуча нь эртний уламжлалт жорын дагуу бэлтгэгдсэн 100 хувь цэвэр байгалийн гаралтай ундаа юм. Уламжлалт аргаар ферментжүүлсэн ундаа гэж ч ойлгож болно. Түүний ферментүүд нь цай эсвэл хандмалыг олон төрлийн аминдэм, энзим бичил элементүүд, үндсэн органик хүчлүүд бүхий амтат исгэлэн ундаа болгон хувиргадаг. Комбучаг дэлхийн олон оронд хэдэн зууны турш хэрэглэж ирсэн. Харин цайны мөөг буюу Комбучагийн үүссэн түүх өнөөг хүртэл домог мэт яригдсаар байдаг юм. Олон зуун жилийн өмнөөс Япон болон Зүүн өмнөд Ази, Төвдийн орнуудад түүний ханд алдартай байсанд эргэлзэх зүйл үгүй юм. Албаны эх сурвалжуудад комбучаг анх Хятадад үүссэн гэж үздэг. Улмаар Японд дэлгэрч Европ даяар тархжээ. Харин өдгөө Монголчууд энэ гайхамшигт эрүүл мэндийн ундааг МОНБУЧА нэрээр үйлдвэрлэж байна. Ингээд ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН УНДАА-МОНБУЧА-ийн ид шидийн талаар хэрэглэгч юу ярьсантай танилцъя.
Миний бие 2019 оны 11 сард анх Комбуча ундаатай танилцсан. Анхан үедээ тухайн бүтээгдэхүүний талаарх тайлбарт итгээгүй. Зүгээр сонирхоод л өнгөрсөн. Миний хувьд аливаа зүйлийг өөрөө нягталж байж хэрэглэдэг хүн л дээ. Тэгээд интернэтээс уг ундааны талаар уншиж мэдсэн. Дэлхийн олон оронд өргөн хэрэглэдэг шидэт ундааны ач тусын талаар ойлгож хэрэглэж үзэхээр шийдсэн. Миний хувьд ходоод өвдөх, цээж гашуун оргих, хэхрэх, гашуун зүйлээр гулгих мөн гүйлгэх оройтож идсэн хоол өглөө шингэхгүй хонох зэрэг асуудалтай 5 жилийг ардаа орхижээ. Байнга л хоол шингээх эм мезимфорт, цээж гашуун оргиход уудаг омопрозол зэрэг эмийг тус хугацаанд тасралтгүй уудаг байсан. Над шиг асуудалтай хүмүүс маш их байдаг юм билээ. Ундааг анх уухад гэдэс халуун оргиж хөлс гарч байсан. Энэ нь надад хеликобактер байгаагийн шинж юм билээ. 7 өдөр уусны дараа ундаа маань надад өөрийн чадвараа мэдрүүлж эхэлсэн. Цээж гашуун оргих багасаж, хоол шингээлт сайжирч байгаа нь мэдэгдэж эхэлсэн. 14 хоногийн дараагаас би хоолонд сайн болж бие хөнгөрч эхэлсэн. Биеэс хор гадагшлуулдаг нь батлагдаж миний гэдэс багасаж эхэлсэн. Ганцаараа ач тусыг нь үзсэнгүй. Гэр бүлийн хүндээ өгч уулгадаг болсон. Эмэгтэй хүмүүс өтгөн хатах асуудал маш их байдаг. Гэтэл хэсэг хугацааны дараагаас эхнэр ундаанд “Сайн юм” гэсэн үнэлгээ өгсөн. Эрүүлээр жин багасаж байгаа нь бас гайхалтай. Эцэст нь над шиг ходоод гэдэсний асуудалтай хүн болгон уугаасай гэж боддог болсон. Энэ талаараа хүн болгонд таниулахсан, эмээр биш ундаагаар эрүүлжээсэй гэж хүсэж байна .